پزشکان معتقدند گرمای شدید هوا موجب از دست رفتن مقدار زیادی از آب بدن می شود. این وضعیت به این مفهوم است که کلیه باید ادرار غلیظ تری تولید کند. بنابراین احتمال آنکه کلسیم و دیگر مواد معدنی بیشتر در کلیه رسوب کرده و سنگ کلیه تشکیل شود، افزایش می یابد.این سنگ‌ها باعث ایجاد درد در کلیه می‌شوند و اگر خیلی بزرگ شوند، ممکن است شما را بیمار کنند. آب، این سنگ‌ها را از بدن خارج می‌کند.
نرخ ابتلا به سنگ کلیه طی 30 سال گذشته رو به افزایش بوده و می توان پیش بینی کرد که با توجه به افزایش میانگین روزانه دمای هوا در نقاط مختلف جهان، این روند هم در تعداد بیشتری از افراد و هم در محدوده های جغرافیایی وسیع تری گسترش پیدا کند.
پزشکان در گذشته آب‌های سنگین را عامل سنگ ساز بودن کلیه ها می دانستند، اما امروزه اعتقاد بر این است که در مناطق با آب و هوای گرم و خشک که در آن تعریق زیاد و ادرار غلیظ است، افراد بیشتری به سنگ کلیه دچار می شوند. افراد این مناطق به دلیل فقدان آب کافی و خشک بودن منطقه، آب کمتری می نوشند.
کسانی که یک بار دچار سنگ کلیه شده اند، بیشتر از بقیه افراد در معرض ابتلای دوباره به این بیماری هستند. بنابراین رعایت و پیروی از رژیم های غذایی خاص در این افراد ضروری است.
سنگ‌های کلیه در کل به چهار نوع سنگ‌های کلسیمی، اوریکی، عفونی و سنگ‌های سیستئینی تقسیم می شوند.
شایع ترین نوع سنگ کلیه، سنگ‌های کلسیمی است که حدود 70 درصد سنگ‌های ایجاد شده را تشکیل می دهد. از علل تشکیل این نوع سنگ کلیه می توان به بالا بودن میزان کلسیم و اسید اوریک در ادرار اشاره کرد.
همچنین بعضی از بیماری های داخلی از جمله پرکاری غده پاراتیروئید می تواند علل سنگساز شدن کلیه ها باشد.
اگر کلسیم ادرار زیاد باشد بیمار می تواند زیر نظر پزشک و با مصرف دارو از سنگ آوری دوباره کلیه جلوگیری کند.
متاسفانه در بعضی از موارد با تشخیص نادرست نوع سنگ، رژیم های غذایی نادرست به بیماران داده می شود، برای مثال برای پیشگیری از بروز سنگ کلیه به بسیاری از بیماران توصیه می شود شیر و لبنیات نخورند و این افراد پس از چند سال دچار پوکی استخوان شدید می شوند. این امر در حالی اتفاق می افتد که حتی بیماران دارای سنگ‌های کلسیمی کلیه نیز مجاز به مصرف کلسیم معمولی موجود در مواد غذایی از جمله لبنیات هستند.
بنابراین با توجه به تشخیص نوع سنگ کلیه، درمان هم فرق می کند. به این منظور افراد مبتلا به سنگ‌های اسیداوریکی باید جوش شیرین مصرف کنند تا ادرار آنها قلیایی شود.در مبتلایان به سنگ‌های عفونی عمل جراحی تنها راه درمان است تا همه سنگ‌ها برداشته شود. همچنین این افراد پس از عمل باید تا مدتی آنتی بیوتیک مصرف کنند.
سنگ‌هایی که در قسمت تحتانی کلیه هستند و یا سنگ‌هایی که عرض کمتر از شش تا هفت میلیمتر دارند، نیاز به عمل جراحی ندارند. در عوض برای سنگ‌هایی که در ناحیه لگنچه قرار دارند و یا دارای عرضی در حدود شش میلیمتر تا دو سانتی متر هستند، از روش سنگ شکن استفاده می شود.امروزه عمل باز برای سنگ‌های کلیه منسوخ شده است و لاپاراسکوپی و سنگ شکن از طریق پوست، تنها روش های جراحی سنگ‌های کلیه است.
• با عمل به توصیه‌های زیر می‌توانید احتمال تشکیل سنگ را کاهش دهید:
1- به مقدار کافی آب بنوشید.
6 تا 8 لیوان و حتی بیشتر در روز آب بنوشید. اگر بیرون کار می‌کنید یا در منطقه خیلی گرم زندگی می‌کنید حتی باید بیشتر از این هم آب بنوشید.این مقدار آب را در طی روز کم کم مصرف کنید، نه این که یک مرتبه مقدار زیادی آب بنوشید؛ مثلا یک لیوان ساعت 8 صبح، یک لیوان 10 صبح و به همین ترتیب بنوشید، نه این که یک دفعه 3 لیوان آب بنوشید، چون در این صورت ممکن است از این کار زده شوید و میلتان به آب نکشد.
2- غذاهای شور را کمتر مصرف کنید تا دریافت سدیم کم شود.
گوشت‌های ادویه دار (مثل سوسیس و کالباس) را خیلی کم مصرف کنید، خصوصاً وقتی هوا خیلی گرم است.
3- شربت آب‌لیمو بنوشید.
پزشکان معتقدند اسید سیتریک و آب موجود در شربت آب لیمو از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کنند.
4- به جای نوشابه گازدار از آب یا شربت آب لیمو استفاده کنید.
نوشابه‌های سیاه (کولا) حاوی اگزالات و اسید هستند که منجر به تشکیل سنگ می‌شوند.
5- مرتب ورزش کنید.
ورزش منظم باعث می‌شود، بدن شما غذا و مایعات مصرفی را مورد استفاده قرار دهد. حفظ عملکرد صحیح تمامی اندام‌های بدن از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند.
• هشدارها:
1- آب معدنی ننوشید. این آب‌ها میزان املاح بدن را افزایش می‌دهند و باعث می‌شوند سنگ کلیه سریع‌تر تشکیل شود و پیشرفت کند.
2- مصرف شیر را ترک نکنید. کلسیم موجود در شیر، خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش نمی‌دهد، اما مصرف قرص‌های کلسیم در تشکیل سنگ موثرند، لذا قبل از مصرف این قرص‌ها با پزشک مشورت کنید.
