ویروس تبخال (Herpes Simplex) یکی از شایع‌ترین علل تاول‌های ناحیه دهان و بینی و بعضی اوقات چشم است و برخلاف پوست، موجب زخم و التهاب‌های مزمن در چشم می‌شود.
تبخال چشمی می‌تواند تولید یک زخم دردناک روی پلک یا سطح چشم کند و باعث التهاب و ورم قرنیه شود.
این ویروس در ایران نیز بسیار شایع است و بسیاری از دوران کودکی تا بزرگسالی و حتی میانسالی آن را تجربه می‌کنند و ممکن است آن را روی چشم خود نیز داشته باشند.
درمان سریع تبخال با داروهای ضدویروس می‌تواند از تکثیر ویروس و تخریب لایه سلول‌های سطح قرنیه جلوگیری کند.
تحقیقات نشان می‌دهد که فاکتورهایی نظیر تب، استرس، نور خورشید و ضربات باعث عود تبخال می‌شود.
• چگونه ویروس تبخال به چشم می‌رسد؟
تقریبا تمام افراد در دوران کودکی در معرض ویروس تیپ یک قرار می‌گیرند و این در حالی است که عفونت اولیه خفیف بوده و معمولا ایجاد گلودرد یا زخم در دهان کرده و خود به خود بهبود می‌یابد.
معمولا منبع این بیماری یکی از افراد فامیل یا دوستی است که این ویروس را در بزاق یا ترشحات بینی یا ضایعه فعال دهانی دارد که وقتی این ویروس وارد بدن می‌شود به صورت خفته در عقده‌های عصبی مانده و در شرایط خاصی مانند تب، استرس، نور آفتاب، تغییرات هورمونی (عادت ماهانه)، گرما، ضربه و حتی استفاده از بعضی داروهای خاص (کورتون‌ها) فعال می‌شود.
ممکن است هنگام فعال شدن و عود مجدد، این ویروس چشم را نیز درگیر کند که معمولا باعث عفونت پلک (بلفاریت)، ملتحمه (کونژنکتیویت) و قرنیه (کراتیت) می‌شود.
کراتیت (التهاب قرنیه) از اولین علائم چشمی این بیماری است و اغلب لایه‌های سطحی قرنیه را گرفتار می‌سازد. اگر عفونت به لایه‌های عمقی‌تر قرنیه گسترش یابد، احتمال ماندن محل زخم در قرنیه افزایش پیدا می‌کند که در این هنگام ممکن است در برخی افراد یووئیت نیز اتفاق افتاده و بندرت باعث تخریب وسیع شبکیه چشم شود.
• چه کسانی مستعد این عفونت هستند؟
تبخال یکی از شایع‌ترین عفونت‌های دنیاست که 60 درصد افراد جامعه را درگیر می‌کند. با این که این بیماری را می‌توان با مراجعه بموقع به پزشک متوقف کرد ولی در بسیاری از کشورهای جهان (حتی کشورهای پیشرفته)، کراتیت هرپسی شایع‌ترین علت کوری قرنیه‌ای به شمار می‌رود.
• علائم و نشانه‌های این بیماری کدامند؟
ریزش اشک، قرمزی در چشم، حساسیت به نور و کاهش بینایی را می‌توان از علائم این بیماری دانست.در عفونت‌های ویروسی چشمی، نوع آبریزش رقیق و آبکی است و معمولا یک چشم درگیر آن می‌شود، در حالی که در عفونت‌های باکتریایی، نوع آبریزش، غلیظ و چسبنده است.
• نحوه تشخیص بیماری
این عفونت به سادگی توسط چشم‌پزشکان قابل تشخیص است و بیمار باید به وسیله دستگاهslit lamp معاینه شود ولی گاهی نیز ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر پزشک از قطره‌های چشمی استفاده کند.
در این عفونت معمولا یک زخم کوچک در قرنیه (که همان ناحیه شفاف جلوی چشم است) به صورت شاخه شاخه (dentritic) خود را نشان می‌دهد که اگر بموقع درمان نشود، موجب زخم‌های ماندگار در قرنیه و سرانجام باعث کوری می‌شود.
• درمان این بیماری چیست؟
درمان این بیماری بستگی به شدت و ضعف آن دارد. در گام اول، این عفونت چشمی با استفاده از قطره‌ها، پمادهای چشمی و گاهی داروهای ضد ویروسی خوراکی درمان می‌شود و گاهی پزشک نواحی آسیب‌دیده را با ملایمت توسط یک اپلیکاتور که انتهای آن از کتان است، از روی چشم برمی‌دارد.
افرادی که به طور مکرر دچار عفونت چشمی هرپس می‌شوند پس از مدتی، قرنیه‌شان که یک بافت شفاف است، تبدیل به یک شیشه مه گرفته می‌شود و ممکن است برای بهبود دیدشان، نیاز به پیوند قرنیه پیدا کنند که اگر لایه‌های عمقی قرنیه گرفتار شده باشد، ممکن است که چشم‌پزشک علاوه بر موارد بالا از قطره‌های کورتیکو استروئیدی (کورتون) نیز برای کاهش التهاب استفاده کند ولی این موضوع را نباید فراموش کرد که استفاده از قطره‌های کورتیکو استروئیدی باید با نظارت دقیق پزشک صورت گیرد در غیر این صورت آسیب‌های جدی به چشم وارد می‌شود.
اگر عفونت‌های چشمی ویروس هرپس عودکننده باشد، بیمار باید روزانه یک یا 2 قرص ضدویروسی به صورت خوراکی مصرف و از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کند یا استفاده از از عینک‌های آفتابی را فراموش نکند.
این بیماری به طور کامل قابل ریشه‌کن شدن نیست و بر اساس مطالعات اگر فردی یک بار دچار تبخال چشمی شود به احتمال 50 درصد، شانس عود خواهد داشت و این گرفتاری ممکن است هفته‌ها یا حتی سال‌ها پس از گرفتاری اولیه بروز کند که نیاز به درمان مجدد خواهد داشت، از این رو توصیه می‌کنیم، بیمارانی که سابقه تبخال چشمی دارند سالانه توسط چشم‌پزشک معاینه یا در صورت مشاهده هر گونه علائم تبخال چشمی، فورا به چشم‌پزشک مراجعه کنند.
گروه تبخال چشمی 